Strona główna, motocykle 125 ccm

Motocykle 125 w PRL-u

Polska motoryzacja ma niezwykle barwną historię produkcji motocykli, w PRL-u produkowane były także motocykle 125. Poznaj historię PRL-owskich motocykli 125

Obecnie mamy kilka “polskich” marek motocykli, niestety zarówno motocykle 125 Junaka jak i motocykle 125 Rometa z polską motoryzacją wspólne mają w zasadzie wyłącznie logo, a ich konstrukcje spotkać możemy w kilku innych krajach pod innymi markami. W takiej sytuacji warto cofnąć się kilkadziesiąt lat wstecz i zapoznać z historią prawdziwie polskich motocykli 125.

Sokół 125

sokół 125Pierwszym polskim powojennym motocyklem był Sokół 125. Władze odrodzonej Polski (wówczas jeszcze występującej pod nazwą Rzeczypolspolitej Polskiej, bez przymiotnika ludowa) podjęły 1. lipca 1946 roku o potrzebie uruchomienia produkcji tanich i lekkich motocykli. Zrezygnowano z rozwijania konstrukcji motocykli przedwojennych, w zamian za to bardzo mocno zainspirowany się konstrukcją dwusuwowego motocykla niemieckiego DKW RT 125.

Silnik Sokoła 125 generował zaledwie 4,3 konia mechanicznego, jednak przy wadze na poziomie 70 kilogramów była to moc całkowicie wystarczająca. Produkcja Sokoła odbywała się na ulicy Mińskiej 25 w Warszawie. W zakładzie tym jednak odbywało się w zasadzie wyłącznie składanie Sokołów z komponentów wytwarzanych w innych zakładach: podwozia powstawały w Zakładach Rowerowych “Apollo” w Czechowicach-Dziedzicach, silniki natomiast produkowano w Ustroniu Śląskim w tamtejszych Zakładach Metalowych. Obecnie ocenia się, że w Warszawie powstało ok. 2 tys. Sokołów 125.

SHL M02-M05

Równocześnie z produkcją Sokoła 125,  ruszyła produkcja motocykli SHL. Przed wojną SHL produkowane były w Kielcach.
Motocykle SHL powstawały już w latach 30. XX wieku, produkowano wówczas mały motocykl na licencji Villiersa o pojemności 98 shlccm i wyposażonym w jeden cylinder. Ówczesne prawodawstwo umożliwiało poruszanie się takim motocyklem bez prawa jazdy.

Pierwsza powojenna partia motocykli SHL liczyła 203 sztuki i powstała głównie z odnalezionych przedwojennych części, z tą różnicą, że przedwojenne ramy wyposażano w taki sam silnik jaki napędzał Sokoła 125. Ta pierwsza krótka partia powstała w tym samym miejscu co Sokoły 125, czyli na ulicy Mińskiej w Warszawie. Po zakończeniu pierwszej partii oznaczonej jako M02, kolejne serie (M03 i M04) powstawały już w macierzystej fabryce w Kielcach. Na początku roku 1952 produkcja SHL-ek powróciła do Warszawy. Do momentu przeniesienia produkcji SHL-ek do Warszawy powstało ich w Kielcach ponad 18 tysięcy. W momencie rozpoczęcie produkcji SHL-lki w Warszawie, od ponad roku nie powstawał już Sokół 125, którego produkcję wstrzymano jako nieopłacalną. Powołano też to życia Warszawską Fabrykę Motocykli (WFM), produkcję modelu M05 zakończono w 1955 roku, wyprodukowano łącznie 12,5 tys. egzemplarzy tego modelu. Motocykle SHL produkowano ponownie od 1958 roku w Kielcach. Model M05-U dysponował już większym silnikiem 148 ccm i mocą 6,5 konia mechanicznego, łącznie wyprodukowano 10356 egzemplarzy M05-U, a następnie jeszcze 27370 egzemplarzy modelu M05-T, których produkcję wstrzymano w 1961 roku.

WFM M06

wfm m06Motocykle spod znaku WFM wyjeżdżały z tej samej fabryki przy ulicy Mińskiej 25 w Warszawie, w której z przerwami na kieleckie epizody powstawały motocykle SHL. Model oznaczony jako M06 był produkowaną od 1955 roku wersją eksportową modelu M05, która dwa lata później trafiła także na rynek krajowy. Po rozpoczęciu produkcji wuefemek w lutym 1955 roku na Mińskiej, kilka miesięcy później otwarto bliźniaczą linię produkcyjną w Świdniku. W nowych motocyklach WFM zastosowano silnik S-01 znany m.in. z Sokoła 125, jednak dzięki zmianie stopnia sprężania udało się zwiększyć jego moc, aż o pół konia mechanicznego do wartości 5,5 konia, produkowana nieco później jednostka S-34 miała moc 6,5 konia mechanicznego, silnik tego typu był ostatnim jaki powstawał w Warszawie. Produkcję stołecznych motorów zakończono w roku 1964.  Początkiem końca WFM’ek był rok 1965 kiedy to firma przeszła pod zarząd Państwowych Zakładów Optycznych. Po wyczerpaniu stanów magazynowych silnika S-34, przez kilka miesięcy składano WFM’ki z silnikiem S-01Z1 produkowanym w Nowej Dębie. Produkcję ostatecznie zakończono po wyczerpaniu stanów magazynowych wszystkich podwozi jakie pozostawały w magazynach na Mińskiej. Łącznie w latach 1955-1966 powstało aż 600 tys. sztuk motocykli WFM.

wfm-m06-na-konkursie

W PRL-u motocykle często były nagrodami w konkursach

WSK 125

wsk-125-m06-b3Świdnicka Wytwórnia Sprzętu Motoryzacyjnego była zakładem produkującym bliźniacza motocykle z Warszawską WFM. Produkcja “starych” modeli trwała w Świdniku przez całe lata 60-te. Motocykle WSK przeszły rewolucję w 1970 roku, kiedy to na rynku zadebiutował model M06 B3, wyposażony w silnik o pojemności 123 ccm dysponujący mocą 7,3 konia mechanicznego. Produkcja tego modelu trwała nieprzerwanie aż do roku 1985.  W tym czasie model przechodził liczne modernizacje. Aż do zamknięcia fabryki, ze świdnickich taśm zjechało aż 1,7 mln motocykli o pojemności 125 ccm, w tym ponad 700 tys. modelu M06 B3.

W PRL-u powstało także wiele ciekawych motocykli o większych pojemnościach. Za formalną datę śmierci polskiego przemysłu motocyklowego możemy przyjąć rok 1994, kiedy to Romet zakończył produkcję motoroweru Chart 211. PRL-owskimi motorowerami i motorynkami zajmiemy się w kolejnych artykułach poświęconych historii polskich jednośladów.

Artykuł powstał na postawie książki: “PRL. Auto-moto. Władcy dróg i poboczy